Taraflar üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri kamu düzenini ilgilendirmeyen konularda arabulucuya gidebilirler. Tarafların sözleşme konusu yapamayacakları konularda örneğin ceza davalarında, nüfus kaydına ilişkin davalarda veya çocukların velayetine ilişkin davalarda arabuluculuk mümkün değildir.

Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebildikleri her özel hukuk uyuşmazlıkları için arabulucuya gidilebilir.

• Ticari Uyuşmazlıklar: Çek ve Bonodan, rekabet yasağından, fikri mülkiyetten, komisyon sözleşmesinden, yayım sözleşmesinden, rehin karşılığı ödünçten  kaynaklanan banka ve finans kurumları ile yaşanan uyuşmazlıklar ticaridir; arabuluculuğa elverişlidir. Bu uyuşmazlıklarda arabuluculuğa başvurulması, ekonomik olduğu gibi ticari ilişkilerin korunmasını ve gizliliği sağlar.

• İşçi-İşveren Uyuşmazlıkları :İş ve çalışma ilişkisinden veya iş akdinin feshinden kaynaklanan işe iade istemleri, ücret alacağı, fazla mesai ücret alacağı, yıllık ücretli izin alacağı, hafta tatili ve genel tatil ücreti alacağı ile ihbar ve kıdem tazminatı alacakları, arabuluculuk uygulaması açısından elverişlidir. Bu sayede ve mümkün olan hallerde, iş ilişkisi korunabilir veya kısa sürede az maliyetle bir çözüme ulaşılabilir.

• Tüketici Uyuşmazlıkları:Kredi kartı, tüketici kredileri, bankacılık sözleşmeleri, ayıplı mal ve ayıplı hizmet, peşin ve taksitle satım, sigorta, ulaşım, kargo sözleşmeleri, abonelik, özel eğitim ve özel kurs, devre tatil, devre mülk, paket tur ve özel hastane işlemlerinden doğan pek çok uyuşmazlık tüketici uyuşmazlıkları içine girer ve arabuluculuğa elverişlidir. Bu alanlarda varılacak dostane çözümler, arabuluculuğun diğer faydaları yanında, mal veya hizmet sağlayıcısının ticari itibarının korunmasına yardımcı olur.

• Kira Uyuşmazlıkları:Kira bedelinin ödenmemesi, kira bedelini tespit ve tahliye, en sık karşılaşılan kira uyuşmazlıklarıdır. Bu uyuşmazlıklarda arabuluculuğa başvurulması, dava açılmasına, icra takibi yapılmasına, eşya haczine ve kiracının cebri icra ile tahliyesine gerek bırakmadan uyuşmazlığın çözülmesine fırsat tanıyabilir.

• Taşınır ve Taşınmaz Paylaşımından ve Ortaklığın Giderilmesinden Doğan Uyuşmazlıklar

• Aile Uyuşmazlıkları:Nişanın bozulmasında hediyelerin iadesi ve maddi tazminat istemleri, evliliğin devamı boyunca malların yönetimi, evliliğin devamı boyunca mallar üzerinde tasarruf, evliliğin sona ermesi halinde mal paylaşımı, evliliğin sona ermesi halinde tazminat ve nafaka, aile hukukuna ait arabuluculuğa elverişli alanlar arasında yer alır.

• Gayrimenkul Hukuku: Alım satım sözleşmesinden, taşınmaz devir tesliminden, taşınmaz üzerinde üst hakkı veya intifa hakkı gibi ayni hak tesisinden, kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan çeşitli uyuşmazlıklar arabuluculukla çözüme ulaştırılabilir.

• Kat mülkiyeti ve Komşuluk hukuku: Aidat ödemelerine ilişkin uyuşmazlıklar, ortak alanlarda yapılacak zorunlu ve faydalı değişikliklere ilişkin uyuşmazlıklar, Türk Medeni Kanunu madde 737 ila 750 maddelerinde ve ilgili diğer mevzuatlarda düzenlenen; kişinin kendi taşınmazını kullanırken komşu taşınmaz sahibini de gözetmesi gereken görüntü, gürültü çevre ve çeşitli kirlilik sebeplerinden kaynaklı tazminat uyuşmazlıkları, komşu taşınmaz üzerinde geçit ve mecra hakkının kullanılması konusunda yaşanan uyuşmazlıklar arabuluculuğa elverişli alanlar arasında yer alır.

• Tarımsal üretim sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar

• Boşanmanın kendisi ve velayet arabuluculuğa elverişli değildir.

Mahkemeye veya tahkime başvurmadan önce arabulucuya gidebileceğiniz gibi mahkemeye dava açtıktan sonra da arabulucuya gidebilirsiniz.

Kendi isteğinizle başlattığınız bu süreci yine kendi isteğinizle sonlandırabilirsiniz. Bu sebeple arabuluculuğa başvurmakla dava açmaktan vazgeçmiş olmazsınız.

Menfaat ve ihtiyaç odaklı karşılıklı kabul edilmiş bir çözüm yoludur.

Adalete en hızlı ve en ekonomik ulaşma yoludur. Süreç sonuçlanıncaya kadar arabuluculuk sürecinde taraflar, davadan farklı olarak herhangi bir harç yatırmak zorunda olmayıp tebligat, bilirkişi, tanık ve keşif gibi giderler de ödemezler. Bir mahkeme süreci ortalama 1000 gün sürerken arabuluculuk faaliyeti en fazla  İş Hukuku uyuşmazlıklarında 4 hafta, Ticaret Hukuku uyuşmazlıklarında 8 hafta sürmektedir.

Kontrolün taraflarda olduğu mahremiyet esaslı bir çözüm yoludur. Taraflar mahkeme önünde konuşamayacaklarını burada rahatlıkla konuşabilirler.

Psikolojik ve sosyolojik riski azdır; daha az yeni sorun doğurur.

İki taraf da kazanır, tarafların sosyal ve ekonomik ilişkileri devam eder.

Arabuluculuk sonunda ulaşılan çözümler sadece mevcut uyuşmazlığın taraflarını bağlar; bu yüzden diğer uyuşmazlıklarda  emsal oluşturmaz.

Arabuluculuk mahkeme  yargısı değildir.

Taraflar aksini kararlaştırmadıkça, arabuluculuk sürecindeki tüm masrafları eşit olarak karşılayacaklardır.

Taraflar arabuluculuk faaliyeti sonunda bir anlaşmaya varırsa, bu anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesini talep edebilirler. Bu şerhi içeren anlaşma ilam niteliğinde belge sayılır.

İcra edilebilirlik şerhi içeren anlaşma belgesi  ilam niteliğinde  sayıldığından, daha sonra taraflardan birinin üstlendiği edimi yerine getirmemesi halinde ilamlı icra takibi olmaktadır.

Ticari uyuşmazlıklarda sürece katılan avukatların imzaları, diğer uyuşmazlıklarda ise taraflar ve avukatları ile arabulucunun beraberce imzaladığı Anlaşma belgesi icra edilebilirlik şerhi aranmaksızın mahkeme kararı niteliğindedir.

Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması halinde, üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamaz.

Gerek arabulucu gerek taraflar gerekse de arabuluculuğa katılanlar da dahil olmak üzere üçüncü kişiler, uyuşmazlıkla ilgili olarak ileri de bir hukuk davası açıldığında yahut tahkim yoluna başvurulduğunda, mevzuatta sayılan beyan veya belgeleri delil olarak ileri süremezler ve bunlar hakkında tanıklık yapamazlar. (HUAK m. 5)

Bu Beyan veya Belgeler;

a) Taraflarca yapılan arabuluculuk daveti veya bir tarafın arabuluculuk faaliyetine katılma isteği.

b) Uyuşmazlığın arabuluculuk yolu ile sona erdirilmesi için taraflarca ileri sürülen görüşler ve teklifler.

c) Arabuluculuk faaliyeti esnasında, taraflarca ileri sürülen öneriler veya herhangi bir vakıa veya iddianın kabulü.

ç) Sadece arabuluculuk faaliyeti dolayısıyla hazırlanan belgeler.

Hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk kanunu ve ilgili diğer kanunlarda bazı uyuşmazlıklar için dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması zorunludur. Bu tür uyuşmazlıklarda arabulucuya gitmeden açılan dava, dava şartı yokluğundan reddedilir.

İşçi-İşveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talepli iş uyuşmazlıklarında Arabuluculuk 1 Ocak 2018 tarihi ile, Türk Ticaret Kanunu’nun 4. maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilmiş olan ve konusu bir miktar para ödenmesini gerektiren tüm uyuşmazlıklarda ise 1 Ocak 2019 tarihi itibari ile dava şartı haline gelmiştir. Kat mülkiyeti kanunundan kaynaklanan uyuşmazlıklar, 2004 sayılı icra ve iflas kanununda düzenlenen kiralananın ilamsız icra yoluyla tahliyesi hariç kira uyuşmazlıkları ve komşuluk hukukundan doğan uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar, tarımsal üretim sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar 01.09.2023 tarihinden itibaren dava şartı arabuluculuğa tabi olacaktır.

İşe iade, Ücret, Prim/İkramiye Alacağı, Yol Parası, Yemek Parası, Eğitim Yardımı, Çocuk Parası, Asgari Geçim İndirimi Alacağı(AGİ), Fazla Çalışma Ücreti, Hafta Tatili Ücreti, Bayram ve Genel Tatil Ücreti, Yıllık Ücretli İzin Alacağı, İlave tediye alacağı, Kıdem Tazminatı, İhbar Tazminatı, Ayrımcılık Tazminatı, Kötü niyet Tazminatı, Sendikal Tazminat, Haksız Fesih Tazminatı, Ölüm Tazminatı, Bakiye Süre Ücret Alacağı, Cezai Şart Alacağı, Manevi Tazminat, Toplu İş Sözleşmesi Kaynaklı Alacaklar, Gece Vardiyası Zammı, Transfer ücreti, Yarım Ücret Alacağı, İş Arama İzni Ücreti, Gemi adamı İaşe Bedeli, İşe İade Sonrası Boşta Geçen Süre Ücreti, İşe Almama Tazminatı ve diğer.

İş Hukuku uyuşmazlıklarında arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya vekaletnamesinde özel yetkisi bulunan avukatları aracılığı ile, Ticaret Hukuku uyuşmazlıklarında ise  taraflar bizzat veya arabuluculuk konusunda özel yetki verilmiş vekilleri aracılığıyla katılabilirler.

İşverenin yazılı belge ile yetkilendirdiği çalışanı da görüşmelerde işvereni temsil edebilir ve son tutanağı imzalayabilir. Bunun için ıslak imzalı yetki belgesi, işverenin imza sirküleri ve işveren yanında SGK’lı çalıştığına dair belge ibrazı gerekir.

Tarafların Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaları halinde, arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesine göre aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanır. Bu durumda ücret, anlaşma sağlanan miktar üzerinden Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinde belirtilen oran dikkate alınarak hesap edilir.

Ücrete ilişkin güncel tarifeye Arabuluculuk Daire Başkanlığının internet sitesinden buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin dava şartı arabuluculuk ilk toplantısına katılmaması halinde arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf dava sonunda kısmen ya da  tamamen haklı çıksa bile yargılama giderlerinin tamamından sorumlu tutulur. Ayrıca bu taraf lehine vekalet ücretine hükmedilmez.

Arabuluculuk süreci değişik şekillerde sona erebilir. Bu haller şunlardır (HUAK, madde 17/1; HUAKY 20):

a) Tarafların uyuşmazlık konusu üzerinde anlaşması,

b) Taraflara danışıldıktan sonra arabuluculuk için daha fazla çaba sarf edilmesinin gereksiz olduğunun arabulucu tarafından tespit edilmesi,

c) Taraflardan birinin, karşı tarafa veya arabulucuya faaliyetten çekildiğini bildirmesi;

d) Tarafların anlaşarak arabuluculuk faaliyetini sona erdirmesi,

e) Uyuşmazlığın arabuluculuğa elverişli olmadığının veya 04.12.2004 tarihli ve 5721 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince uzlaşma kapsamına girmeyen bir suçla ilgili olduğunun tespit edilmesi,

f) Süreç sırasında taraflardan birinin ölümü.

İcra edilebilirlik şerhi içeren anlaşma belgesi ilam niteliğinde belge sayıldığından daha sonra taraflardan birinin üstlendiği edimi yerine getirmemesi halinde ilamlı icra takibi konusu olmaktadır. Başarılı bir arabuluculuk sonunda imzalanan anlaşmaya uyulmaması halinde alacaklının anlaşma belgesiyle icra takibi başlatması ve alacağını gereğinde haciz yoluyla alması mümkündür.